Toxoplazma ve Gebelik

Toxoplasma gondii isimli bir parazitin (protozoon) neden olduğu enfeksiyon hastalığıdır. Bu parazitin asıl  yaşam yeri kedi barsağıdır. Enfekte olan kediler dışkı ile parazitin yumurtalarını çıkarır. Parazitin yumurtaları kedi dışkısından toprak içinde veya rüzgar ile yayılır ve insan ve hayvanlara bulaşabilir. Kasaplık hayvanlara bulaşdığında hayvanların kaslarında tokoplazma kistleri oluşur ve o yoldan da çiğ veya az pişirilmiş et tüketildiğinde insana bulaşabilir. Toxoplazmozis çok yaygındır. Genel populasyonda kandaki antikor varlığı (enfeksiyon geçirmiş olma işaretidir) %50 civarındadır.

Toxoplazma hastalığını geçiren bir insanın vüçudunda antikor gelişir ve tekrar parazit ile temas etmesinde imün sistemi paraziti yok eder. Bir insan toxoplazmosis hastalığını bir kere geçirebilir sonrasında bağışıklık gelişmişdir.

Her gebeliğin başında kandan bakılan Toxoplazma İg G testi bağışıklığı gösterir.

Aynı zamanda bakılan İg M testi  taze enfeksiyonu gösterir.

Toxoplazma insana 2 ana yol ile bulaşır:

Çoğu zaman toxoplasmozis geçirildiği fark edilmez. Grip hastalığına benzer semptomlar (boğaz ağrısı, hafif ateş, kas ağrıları, kırgınlık) verebilir, boyun bölgesindeki lenf bezeleri şişebilir. Nadiren Toxoplazmosis ağır seyredebilir (beyini, kalbı saramsı mümkün). Toxoplasmozis düşünderen tipik belirtiler yoktur. Teşhis ancak kanden bakılan antikor ile konulur.

Gebe olmayan insanlarda genelde hafif geçen ve kalıcı probleme yol açmayan bu hastalık gebelikte ciddi sorunlara yol açabilir. Enfeksiyon bebeğe geçer ise düşüğe, gelişim geriliğine, yenidoğan sarılığına, karaciğer ve dalakta büyümeye,  beyin dokusunda kalsifikasyona (kireçlenme), hidrosefaliye (beyinde su toplanması), göz kusurlarına, mikrosefaliye (kafanın ufak olması), nörolojik gelişim kusurlarına ve diğer organlarda hasara sebep olabilir. Annenin her geçirdiği enfeksiyon bebeğe geçmez, bebeğe geçen her enfiksiyon kalıcı bozukluk bırakmaz.

Gebelik haftası ne kadar ileri ise gebelik esnasında geçirilen enfeksiyonun bebeğe geçme olasılığı o kadar yüksektir. Böylece gebeliğin başında geçirilen enfeksiyonun bebeğe geçme olasılığı daha düşükken, bu olasılık gebelik ilerledikçe yükselir.

Gebeliğin başlarında anne adayının geçirdiği enfeksiyonun bebeğine geçme olasılığı az, fakat bebekte enfeksiyon oluştuğunda düşük oluşma ya da bebekte ciddi problem görülme riski yüksektir. Gebelik haftası ilerledikçe enfeksiyonun bebeğe geçme olasılığı giderek artarken bebeğin geçireceği enfeksiyonun kalıcı bozukluk bırakma riski de azalmaktadır.

Her gebeliğin başında Toxoplazma IgG (immunglobulin G) ve Toksoplazma IgM adlı antikorlar aranır. IgM geçirilmekte olan bir enfeksiyonu gösterirken, IgG genellikle daha önceden geçirilmiş bir enfeksiyonu (bağışıklık) gösterir.

Gebelikte enfeksiyon geçirilmesi enfeksiyonun mutlaka bebeğe bulaşacağı ve bulaşması durumunda da bebekte mutlaka bir problem oluşacağı anlamına gelmez. Özellikle ileri gebelik haftalarında geçirilen enfeksiyonların bebeğe bulaşması nadiren problem yaratır.

Anne adayında enfeksiyon varlığı kanıtlandığında enfeksiyonun bebeğe geçip geçmediğinin belirlenmesi için Amiyosentez veya Kordosentez uygulanabilir. Bu yolla bebekte antikorunun saptanması bebekteki enfeksiyonu kanıtlar.

İleri gebelik haftalarında geçirilen enfeksiyonlarda ayrıntılı ultrason incelemeleriyle bebekte enfeksiyon bulguları aranır (beyin dokusunda kireçlenme, gelişme geriliği, hidrosefali, mikrosefali gibi).

Bebek doğduktan sonra çocuk doktoru tarafından detaylı muayene edilir.

Toxoplazma parazitine etkili antibiyotik tedavisi mevcuttur. Bu tedavi toxoplazma nın bebeğe geçme riskini azaltır ancak bebeğe geçtikten sonra bebekteki ciddi sağlık sorunlarını azaltma konusunda çok etkili değildir.

Gebelik başında İg M pozitifliği saptanırsa aileye olası ciddi riskler anlatılır, aile ister ise gebelik sonlandırılabilir veya antibiyotik tedavisi başlanıp daha ileri haftalarda amniyosentez ile bebeğe bulaşıp bulaşmadığı kontrol edilebilir.

İg G antikorunuz negatif ise bu konulara özelikle dikkat etmeniz gerekir.