Korunma yöntemlerin istenmeyen gebelikten koruma oranı yöntemden yönteme değişik olsa da çoğu istenmeyen gebelik korunma yöntemin yanlış kullanılmasından kaynaklanır. Sizin için doğru korunma yöntemi birçoğu faktöre bağlıdır. Bunların birkaçı yaş, aile planlama durumu, diğer hastalıklar, ilişki durumu ve de kişisel tercihinizdir. Herhangi bir yönteme başlamadan doktorunuza danışın.
Mekanik korunma yöntemleri: Bu korunma yöntemlerinde sperm ve yumurtanın bir araya gelmesi önlenilir.
- Prezervatif: Etkin şekilde gebelikten korunmayı sağlaması gibi bu yöntem AİDS gibi Cinsel Hastalıkların bulaşmasından da korur.
- Diafram ve Portiokepi : Kadınların cinsel ilişki öncesinde yerleştirdikleri bariyerlerin korunma etkinliği kullanım tecrübesine bağlıdır. Spermisit (sperm öldürücü jel) ile birlikte kullanılır ve cinsel ilişki sonrası en erken 8 saat önce çıkartılmalıdır. Uygun boyu ve kullanış şeklini doktorunuza danışın.
Hormonal korunma yöntemleri: Gestajen veya kombine östrojen/gestajen içeren ilaçlardır. Korunma mekanizması yumurta çatlamasını önlemek ve spermin yumurtaya ulaşmasını zorlaştırmaktır.
- Klasik Doğum Kontrol Hapı: Farklı düzeylerde östrojen ve progesteron içerir. Korunma dışında hormonal bozukluklar (Polikistik Over Sendromu ) ve Endometriozis gibi hastalıklarda da kullanılır. Doğum kontrol hapları ilk başlandığında adetin ilk gününde alınmalıdır. Her gün bir adet kullanılır. Piyasadaki çoğu hap 21 tablet içerir ve kutu bitiminde 7 gün ara verilir. Bazı haplar 28 tablet içerir bunlarda ara vermek gerekmez. Doğum kontrol hapların koruyuculuğu oldukça yüksektir. Son jenerasyon haplar çok düşük doz hormon içerir bu sayede yan etkileri de azaltılmıştır. Ancak hapı unutmamak önemlidir. Bir kez unutulur ise ertesi gün 2 hap birden alınır. Bir günden fazla unutulur ise o ay hapın koruyuculuğuna güvenilemez. En sık rastlanan yan etkileri ilk 1-2 ay düzensiz ara kanama olması, bulantı, vücutta şişkinlik ve göğüslerde büyüme yapabilir. Kadınların en korktuğu yan etki olan kilo alımı ise çok nadiren gerçekleşir. Tüylenme yapma ihtimali çok azdır hatta tam tersine aşırı tüylenmede tedavi amaçlı kullanılır. Doğum kontrol hapları uzun süreli kullanımda Yumurtalık Kanserine ve Rahim Kanserine karşı koruyucudur. Meme Kanserini artırdığına dair geçerli bir kanıt yoktur. İleri yaşta ve özellikle sigara kullanan kadınlarda pıhtılaşma riskini artırdığı için önerilmez. Henüz çocuk düşünmeyen, genç popülasyon da ilk seçeneklerden biridir.
- Minipill: Sadece gestajen içerir. Kullanırken tam saatinde almak gerekir. Emzirme döneminde kullanılabilir. Şu an piyasada bulunmamaktadır.
- 3 aylık iğne: Progesteron hormonu içerir. Adetin ilk günlerinde adele içine yapılır ve 3 ayda bir tekrarlanır. İlk aylarda can sıkıcı ara kanamalar yapabilir. Sonrasında ise tam tersine adetleri azaltır ve 3-6 ay adet görmemeye sebep olabilir. Nadiren cilt problemleri ve saç dökülmesi yapabilir. Emzirirken güvenlidir.
- İmplanon: Progesteron içerir. Lokal anestezi ve özel bir iğne ile cilt altına yaklaşık 3 cm lik bir çubuk yerleştirilir. Çıkartılırken yine lokal anestezi ile küçük bir müdahale gerekir. Koruma süresi 3 yıldır. Yan etkileri 3 aylık iğne ile benzerdir.
- Ertesi gün hapı: Yalnız beklenilmeyen acil durumlarda kullanılmalıdır. Rutin kullanılabilecek bir korunma yöntemi değildir çünkü yüksek doz hormon içerir. İlişkiden sonra ilk 72 saat içerisinde alınmalıdır. Koruyuculuğu %75 dir. Sonraki adet normalden farklı olur ise veya gecikir ise gebelik açısından mutlaka doktora başvurun.
Spiral: Rahim içine yerleştirilen spiral spermleri öldürme ve embriyo yerleşimini önlemek mekanizması ile çalışır. Adet sırasında jinekolog tarafından yerleştirilir. Kürtaj veya düşüklerden hemen sonra uygulanabilir. Korunmasız ilişki sonrası 72 saat gebelik yerleşimi önleyebildiği için uygulanabilir. Spiral 3-5 yıl arası değiştirilir. Emzirirken kullanılabilir. Yalnız spiral uygulamasının bir takım riskleri ve dezavantajları da mevcut. Spiral uygulanan kadınlarda enfeksiyon riski daha yüksektir. Yan etkisi olarak adet sancısı artması ve adet miktarın artması sık görülür. Dış gebelik sayısı artar. Bu sebeplerle daha önce doğum yapmamış kadınlara önermiyoruz. Spiral nadiren düşebilir ve içeri kaçabilir. Günlük akıntıyı artırır. Nadiren vücut kabul etmeyebilir ve aşırı ağrı veya kanama nedeniyle çıkartmak gerekebilir.
Hormonlu spiral: Çift yönle korur. Ayrıca adetleri azaltığı için normalde fazla kanama şikayeti olan hastalarda tedavi amaçlı uygulanabilir. Hormonlu spiral takılı olduğunda uzun süreli adet görülmeyebilir.
Spermisit: Sperm öldürme amaçlı jeller mevcuttur. Koruyuculuğu düşüktür ancak ek yöntem olarak düşünülür.
Cerrahi korunma yöntemleri:
Kadın için: Tüplerin bağlanması. Sezaryen esnasında uygulanabilir. Sezaryen dışında yapılan tüp bağlama ameliyatını Laparoskopik olarak uygulamaktayız. Bu yöntem anestezi altında yapılır. Hasta aynı gün eve gidebilir. Ağrı, sızı çok azdır. Bu ameliyatı yaptıran kişi geri dönüş düşünmemesi gerekir. Geri dönüş ancak özel bir ameliyat ile (mikrocerrahi) veya Tüp Bebek ile mümkündür. İki seçenekte pahalı ve başarı oranları sınırlıdır. Tüp bağlanmasının ciddi bir yan etkisi yoktur. Nadiren ileri yaşlarda Adet Düzensizliğine neden oluyor.
Erkek için: Vasektomi. Sperm kanaları bağlanmasıdır.
Takvim yöntemi: Bu yöntemlerin ana fikri kadının gebe kalabileceği günleri çeşitli yöntemler ile belirlemeye çalışıp o günlerde cinsel ilişkiden uzak durup veya prezervatif gibi diğer yöntemlerden yaralanmak. Bu amaçla adeti düzenli olanlarda kabaca söylersek adetten sonraki bir hafta ve adetten önceki bir hafta güvenli kabul edilir. Son zamanlarda vücut sıvılarından (tükürük, idrar) yumurtlama zamanını bildiren yöntemler piyasada bulunabilmektedir. Genel olarak takvim yöntemleri beklenmedik bir günde yumurtlama olabileceği için gebelikten koruma oranları diğer yöntemlere göre daha düşüktür.
Coitus interuptus: Erkeğin vagen dışına boşalması. Boşalma öncesinde sperm çıkabileceği için güvenilirliği düşük olan bir yöntem.