Tüp bebek yöntemi İnfertilite (Kısırlık) tedavisi yardımcı üreme teknikleri arasında en gelişmişi dir. Ayrıca eskiden tedavisi mümkün olmayan erkek kısırlığı mikroenjeksiyonun (İCSİ) bulunmasıyla çağ atlamıştır. Spermiogram da hiç sperm görülmediği takdirde testis den sperm alma yöntemleri (tese, tesa, pesa, mesa, mikrotese ) ile çocuk sahibi olma şansı vardır. Ayrıca bir takım ciddi genetik hastalıklar preimplantasyon genetiği (PİG) uygulaması ile transfer öncesi tanılabilir ve sağlıklı embriyo yerleştirilebilir. Tüp bebek uygulamsında elde edilen embriyolar dondurulabilir ve sonraki bebek için kullanılabilir. Ayrıca kanser tedavisi öncesi veya yüksek oranda İnfertilite ye yol açan hastalıklar olduğunda tüp bebek işleminin ilk adımları uygulanarak yumurta geliştirilebilir ve yumurta dondurulabilir. Benzer durumlarda sperm dondurmak da mümkündür.
Yumurta toplama ve yerleştirme işlemi dışında tedavinin tümü kliniğimizde Bodrum da düzenlenmektedir.
Tüp Bebeğin aşamaları nedir?
- Tedavi protokolü seçimi: Klasikte uygulanan iki tür protokol mevcuttur. Kısa protokol: Tedaviye adetin 2. veya 3. günü başlanır. Daha çok over reservi düşük ve ileri yaş hastalar da tercih edilir. Ortalama süresi 10-14 gün arasıdır.Uzun protokol: Bir önceki adetin başında doğum kontrol hapı başlanır. Kutunun bitimine 3 gün kala hastanın normal hormon salımını baskılıyan ilaç uygulanır ve adet ile birlikte buna yumurta uyarıcı iğneler eklenir.
- Yumurtaların olgunlaşması: Yumurtaların çok sayıda gelişmesi için hormon iğneleri verilir. Bu iğneler çilt altı ve adele içine yapılır.
- Yumurtaların toplanma zamanının ayarlanması: Toplama zamanı ayarlaması iki teste dayanır. Ultrasonda ölçülen folikül boyu ve kanda ölçülen hormon düzeyi (estradiol) doğru zamanı işaret eder.
- Yumurtaların toplanması: Yumurtaların gelişimi uygun olduğunda son olgunlaşma için bir iğne uygulanır (HCG).Bundan sonra 34–36 saat içinde toplama işlemi gerçekleşmesi gerekmektedir. Toplamanın kendisi tüp bebek laboratuvarın da lokal veya genel anestezi altında vaginal ultrason desteğinde vagenden gerçekleşir. Kısa süren bulantı ve birkaç gün devam edebilen hafif kasık ağrısı dışında anne adayı için az yan etkili ve rahat bir işlemdir.
- Anne adayında yumurtalar toplanırken, baba adayından tüp bebek laboratuvarın da sperm verilmesi isteniyor.
- Laboratuvardaki işlemler: En kaliteli spermler ve en uygun yumurtalar embriyolog tarafından mikroskop altında seçiliyor. Mikroenjeksiyon yönteminde (İCSİ) sperm ince bir iğne ile yumurtanın içine enjekte edilir. Döllenmiş yumurta bölünerek embriyoyu geliştirir.
- Embriyo transferi: 2–5 gün sonra embriyolar (2-3 embriyo) özel bir kateter ile rahime yerleştirilir. Yerleştirme işlemi kısa sürer, ağrısız ve kolaydır. Yarım saat istirahat den sonra eve gidilebilir.
- Çoğu zaman laboratuvarda 3 den fazla sağlıklı embriyo elde edilir. Artan embriyolar 3 yıl boyunca özel koşularda dondurarak saklanabilir. Bunun amacı ikinci çocuk istendiğinde tüp bebek prosedürü oldukça kolaylaşması. Sadece yerleştirme işlemi kalıyor.
- Tedavi sonucu: 14 gün sonra kandan gebelik testi ile öğrenilebilir ve sonuç olumlu ise kalp atışlarını görüntülemek için randevu verilir.
Tüp bebek yönteminin riskleri, yan etkileri ve zararları nedir?
Tüp bebek ilaçların uzun dönemde zararı varmı?
Tüp bebek sırasında kullanılan ilaçların uzun dönemde annede ciddi hastalık (over kanseri, diğer kanserler, tansiyon ve kalp hastalıkları) riskini yükseltiği gösterilmemiştir. Halk arasında tüp bebek ilaçların anneyi erken menopoza soktuğu da söylenir. Böyle bir risk yoktur.
İlaçların yan etkileri ne olabilir?
Ciddi olabilecek yan etki olarak yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu bazı tüp bebek hastalarında görülür. Yumurta uyarıcı tedavisi sırasında ortaya çıkabilecek bu durum karında aşırı şişlik ve nefes darlığı gibi bulgular verir. İlaçların bu yan etkisi hafif atlatılabildiği gibi annede ciddi bir tabloya da yol açabilir.
Bunun dışında kasık ağrısı, bulantı, sinirlilik ve enjeksiyon yerinde ağrı/ kızarıklık gibi geçici ve hafif yan etkilerin görülmesi mümkün.
Tüp bebeğin başarı şansı nedir?
Tüp bebek yöntemi ile çocuk sahibi olma şansı birçok faktöre bağlıdır. Bunların arasında kısırlık nedeni, anne veya babada diğer hastalıklar gibi durumlar yer alır. Tüp bebek başarısının çalışmalarda en önemli belirleyicisi annenin yaşı olarak bulunmuştur. Tüp bebeğin başarısı 20 li yaşlarda %55-60 iken, 40 yaşa gelindiğinde %10 civarına düşmektedir.
Preimplantasyon genetik taraması (PİG) nedir, hangi durumlarda uygulanır?
Preimplantasyon genetik tarama yöntemi ile embriyo transeferi öncesinde genetik olarak sağlıklı embriyoları seçme amacı ile kullanılır. Ailede veya önceki çocuklarda bir takım hastalıkların görülmesi, anne veya babanın bazı hastalıkları taşıdığı bilinen durumlarda, Tekrarlayan Düşükler de ve ileri derece sperm bozukluklarında erken tanı amaçlı yapılabilir. PİG taraması için döllenmiş yumurta 8 hücre kadar bölünme sonrası hücrelerin bir tanesi kopartılır ve analiz edilir. Bu yöntemin bebeğin sonrasındaki gelişmesine zarar verdiği gösterilmemiştir ama yeni uygulanan bir teknik olduğu için bu konuda kesin bilgi yoktur. Yöntemin önemli avantajı genetik tarama yerleştirilmeden yapıldığı için genetik hastalık açısından ancak ilerlemiş gebelikte yapılabilen Amniyosentez, Kordosentez, Koryonvilüs Biyopsisi gibi müdahaleleri beklemek gerekmediği.
Genetik taramada aynı zamanda cinsiyet de belli olur (Bebeğinizin cinsiyetini belirliyebilirmisiniz için tıklayınız). Türkiye de PİG yöntemi ile cinsiyet seçme ancak tıbbı nedenler ile (bazı genetik hastalıklar yalnızca kız veya erkek bebeğe geçer) yasaldır.
Ayrıca bazı hastalıkların (talasemi, lösemi) tedavisin de uygulanana kök hücre tedavisi için kardeşi ile doku uygunluğu olan bir bebek yaşama getirmek için de preimplantasyon genetik tanı teknolojisi uygulanmaktadır.
Hangi hastalıklar PİG ile tanılabilir?
Aşağıda PİG yöntemi ile teşhis edilebilir hastalıkların birkaç örneği verilimştir:
Talasemi (Akdeniz anemisi)
- Kistik fibrozis
- Hemofili
- Fenilketonuri
- Duchenne musküler distrofi
- Myotonik distrofi
- Marfan sendromu
- Huntington hastalığı
Tüp bebek sonrası gebelik
En önemli değişiklik Çoğul Gebelik oranıdır. Rahim içine birden fazla embriyo yerleştirildiğinden (şansı artırmak için) çoğul gebelik ihtimali %20-25 oranına kadar artıyor. Bunların önemli kısmı ikiz gebeliktir. Üçüz, dördüz gibi daha yüksek sayılı gebelikler erken doğum ve birçok diğer komplikasyon riski artığı için aile ile konuşarak embriyo azaltması (fetal reduksiyon) yapılabilir. Bu işlem de kliniğimizde uygulanmaktadır.